De hectareopbrengsten van akkerbouw- en veehouderijgewassen staan onder druk door weersextremen en het afnemend gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. De manier waarop we de bodem bewerken, zal met nog meer kennis en zorgvuldigheid moeten gebeuren, om vooruitgang te blijven realiseren.
Een minimaal verdichte bodem is voorwaarde voor een goede gewasopbrengst. Er zijn diverse studies van universiteiten of andere organisaties die aantonen dat de economische schade door bodemverdichting bij vele gewassen erg groot kan zijn. Opbrengstdervingen tussen 20% tot 50% bij zaaiuien of wortelen zijn helaas geen uitzondering. Als je die gewassen in je bouwplan hebt, en je hebt er ook nog suikerbieten en aardappelen bij die wel tot 30% minder kunnen opbrengen, dan kan die bodemverdichting tienduizenden euro´s per jaar kosten op een gemiddeld akkerbouwbedrijf. Een goede inkijk in de kosten van bodemverdichting wordt gegeven in de studie van het project “preventie van bodemverdichting in de akkerbouw” (2022-2023) van Wageningen University & Research.
De belangrijkste factor bij het beperken van bodemverdichting is het werken met een lage bandenspanning. Zolang de band de mogelijkheid heeft om verder af te platten onder toenemende belasting, heeft het voertuiggewicht nauwelijks invloed op de bodemdruk. Het aantal kilogrammen per vierkante centimeter in het contactoppervlak is bepalend voor de bodemdruk. Als je de wiellast verdubbelt en je houdt de bandspanning gelijk, dan verdubbelt de footprint van de band en blijft het aantal kilogrammen per vierkante centimeter gelijk. Die toename van contactoppervlak bij hogere belasting gaat lineair en die stopt op het moment dat de band niet verder meer kan doorbuigen. Nog zwaarder belasten betekent overbelasting van band én van de bodem.
Als je de bandspanning verhoogt, verminder je het doorbuigen. Het contactoppervlak wordt kleiner en de druk per vierkante centimeter onder de band wordt hoger. Er bestaat dus een direct verband tussen de bandspanning en de bodemdruk. Een vuistregel die zegt dat 1 bar bandspanning een bodemdruk van zo´n 1,2 kilogram per vierkante centimeter in het contactvlak geeft. Bij 2 bar in de band heb je dan 2,4 kg/cm2 in de bodem direct onder de band en bij 3 bar is de bodemdruk 3,6 kg/cm2. De karkasstugheid en type constructie (radiaal of diagonaal) zijn ook van invloed op de verdeling van de druk in het contactvlak én dieper in de bodem. Hoe soepeler een band, hoe kleiner de rekenfactor van bandspanning naar bodemdruk. De keuze voor een hele flexibele VF of IF-radiaalband in een grote afmeting wordt tegenwoordig steeds vaker gemaakt omdat daarmee de zware belasting met de laagste bandspanning kan worden gezocht.
Banden die 20% tot 40% lager kunnen in bandspanning (of soms nog wel tot -50% ten opzichte van standaardbanden), brengen veel voordeel. Wageningen University & Research heeft uitgerekend dat de meeropbrengst op een 100 ha akkerbouwbedrijf in Nederland met aardappelen, suikerbieten, wintertarwe, zaaiuien en wortelen in het bouwplan en 1/3 eigen mechanisatie, wel zo´n € 6600 per jaar kan zijn als er gewerkt wordt met machines met geoptimaliseerde bandspanning. Dat kan bijvoorbeeld met een drukwisselsysteem of met extra flexibele banden. Het prijsverschil tussen een set standaardbanden en VF-banden voor een 120 pk – 150 pk tractor bedraagt nog geen € 2000 (ref. 540/65R28 en 650/65R38 BKT RT657 vs BKT V-Flecto). Die éénmalige meerprijs is ruim binnen een jaar terugverdiend, terwijl de opbrengstderving door bodemverdichting jaar op jaar terugkomt.
Vaak is het vertrekpunt in de zoektocht naar de meest ideale band nog de wiellast van een bestaande machine. Zeker voor een loonwerker zijn hoog draagvermogen, lage rolweerstand en minder slijtage, leidend voor de bandenkeuze. Ook boeren kijken vaak nog wat de bandspanning moet worden bij een gegeven wiellast. Er zijn nog niet veel pioniers die een machine zoeken die past bij de lage bandspanning die zij verkiezen. Maar als de bodem zelf meer moet presteren omdat hulpmiddelen beperkt worden, dan zal het bewuster omgaan met lage bandspanning steeds meer betekenis krijgen.
Meer weten over lage bandspanning, het voorkomen van bodemverdichting en het terugverdienen van een investering in moderne, soepele landbouwbanden? Vul dan het onderstaande contactformulier in, Bohnenkamp Benelux zal dan zo spoedig mogelijk contact met u opnemen.
"*" geeft vereiste velden aan
Bronvermelding: Wageningen University & research. De presentaties mogen gebruikt worden voor voorlichtings- en onderwijsdoeleinden.
