Lely uit Maassluis (ZH.) laat voor het eerst de Exos zien. Exos is een robot die geheel autonoom vers gras oogst, transporteert en uitdoseert voor het voerhek. Na een lange testperiode komt de versgrasrobot in 2024 mondjesmaat beschikbaar voor verkoop.
In 2020 trok Lely tijdens een digitaal evenement het doek van de Exos. Intussen draait de robot in Nederland op dertien bedrijven en is ze rijp voor de praktijk. De Exos wordt elektrisch aangedreven en heeft een 400 volt accu aan boord. Een cyclus – laden en lossen – neemt zo’n twee uur in beslag en daarbij gebruikt de Exos zo’n 4 tot 5 kWh aan stroom. Per lading haalt de stalvoerrobot ongeveer 1.000 kg vers gras. Lely mikt met de Exos op melkveehouders vanaf ongeveer 150 koeien en een huiskavel van minimaal 40 hectare. Voor die bedrijven zou de machine binnen afzienbare tijd terug te verdienen moeten zijn. Hoeveel de machine moet gaan kosten wil Lely niet loslaten. De Exos is getest op bedrijven tot zo’n 350 melkkoeien.
De Lely Exos haalt zo’n 1.000 kg gras per keer. Er is een weegsysteem aanwezig.
Voor het maaien – of knippen – van het gras maakt Lely gebruik van een 2,0 meter brede dubbele-messenbalk met de techniek van ESM (voorheen Busatis). De reden is simpel: een dubbele-messenbalk is licht, relatief stil, vraagt weinig vermogen en zorgt dankzij het strakke snijvlak voor een snelle hergroei. Voor de bodemvolging maakt Lely gebruik van een tastrol na de messenbalk. Het gras wordt omhoog getransporteerd door een kettingelevator met kunststof meenemers. Het gras wordt zonder persen in de laadbak gedoseerd. Eventueel kan de Exos na het maaien vloeibare kunstmest toedienen. Daarvoor is een voorraadtank van 100 liter aan boord.
In de laadbak zit geen bodemketting maar een rolband van PVC. Bij het uitdoseren aan het voerhek wordt het gras met twee walsen op de dwarsafvoerband gedoseerd. Doordat ze elektrisch aangedreven zijn is het toerental regelbaar en zou het gras niet beschadigd worden.
Voor het maaien gebruikt Lely een dubbele-messenbalk van ESM. De maaihoogte is instelbaar van ongeveer 4 tot 10 centimeter.
Om de stalvoerrobot licht te houden is er veel gebruik gemaakt van aluminium, kunststof en fijnmazig gaas. Het leeggewicht van de Exos is ca. 3.400 kg. De Exos staat op 520/50R17 Flotation banden voor een lage bodemdruk. Bij het sturen draaien beide assen in het midden, in plaats van vierwielbesturing. Dat zou minder wringen, aldus Lely. Technisch gezien zou de robot op het land in hondengang kunnen rijden maar in de praktijk wordt dat nog niet toegepast. Door van tevoren coördinaten van obstakels zoals vogelnesten en greppels in te geven is de Exos in staat die te ontwijken. Bij het eerste gebruik worden alle percelen door Lely nauwkeurig in kaart gebracht. Buiten de stal navigeert het dankzij twee Trimble gps-antennes. In de stal maakt de robot gebruik van ultrasoon. Om obstakels vroegtijdig te zien zijn voor- en achterop de machine camera’s gemonteerd. De volledige bediening van de Exos gaat per telefoon. De robot kan communiceren met een Lely Vector of Lely Juno. Eind 2023 moeten er 20 machines draaien in Nederland en volgend jaar hoopt de fabrikant uit Maassluis 30 stalvoerrobots in de praktijk te hebben draaien.
Het gras wordt met behulp van doseerwalsen en een dwarsafvoerband voor het voerhek gedraaid. De toerentallen zijn regelbaar.
